Śliwnicki (Mathias de Slywnyky) Maciej h. Korab (ok. 1490 — 1551), prawnik, autor zwodu praw, archidiakon kaliski i gnieźnieński, prepozyt poznański.

Pochodził z bocznej linii Łaskich, wywodzącej się od Mojżesza (Mojka), syna kaszt. lędzkiego Wojciecha Łaskiego. Był synem Jana Mojka, dziedzica Śliwnik w woj. kaliskim, w r. 1497 wójta w Kwiatkowie, który w l.n. występował przed star. generalnym Wpol. jako «stryj» Anny i Barbary, córek nobilitowanego mieszczanina poznańskiego Mikołaja Naramowskiego, co może sugerować, że miał problemy finansowe i zarabiał asystencją sądową. Matką Ś-ego była najprawdopodobniej Anna, córka chorążego większego sieradzkiego Mikołaja Kwiatkowskiego h. Gryf. Ś. miał siostry: Barbarę, Małgorzatę i Dorotę oraz braci: Jana, Marcina, Stanisława i Andrzeja.

Szczególnym dobroczyńcą Ś-ego od dzieciństwa był Jan Łaski (1456—1531, zob.). W r. 1506 wpisał się Ś. na Uniw. Krak., wnosząc 3 gr opłaty immatrykulacyjnej; studiów nie zakończył stopniem naukowym. W r. 1510 został notariuszem publicznym (B. Przybyszewski); wiadomo też, że od 9 V 1511 do 7 VII r.n. pracował w konsystorzu krakowskim jako pisarz (notariusz). Nie jest wykluczone, że kontakt z pochodzącym z włoskiej rodziny oficjałem Bernardynem Gallem zachęcił go do dalszych studiów we Włoszech. Być może Ś. wyruszył tam już w marcu 1513 w orszaku Łaskiego, wówczas arcybp. gnieźnieńskiego, udającego się do Rzymu na sobór laterański; z pewnością przebywał we Włoszech pod koniec r. 1514, pełniąc funkcję preceptora studiujących w Bolonii bratanków prymasa, Jana młodszego (1499—1560, zob.) i Hieronima (zob.) Łaskich, oraz wojewodziców wileńskich Jana i Stanisława Radziwiłłów. Wszyscy zajmowali tam wspólny dom z prepozytem płockim Janem z książąt litewskich. Ś. najpewniej sam przy okazji studiował; wiadomo, że prymas pokrywał jego wydatki. Towarzyszący Łaskim dr Maciej Sierpawski określił Ś-ego jako człowieka «spragnionego wiedzy i uczciwego». Dn. 19 V 1515 król Zygmunt I prezentował Ś-ego, kleryka niższych święceń, na parafię w Koninie, a 8 I r.n. nadał mu ekspektatywę na katedralną kanonię gnieźnieńską lub prałaturę w tej kapitule, jednak tamtejszy kanonik Paweł Chodakowski, wyznaczony do objęcia prebendy w Gnieźnie w zastępstwie Ś-ego, zmarł, o czym Ś. nie wiedział, a to zniweczyło chwilowo możliwość objęcia przez niego kanonii. Ś. jako student uniw. w Bolonii był (razem z innymi Polakami) 21 X 1517 tamże świadkiem egzaminu doktorskiego Marcina, syna Wawrzyńca ze Słupcy. Wg Władysława Pociechy uzyskał tamże doktorat obojga praw, natomiast wg Henryka Barycza pod koniec r. 1517 lub na początku r.n. razem z J. Łaskim młodszym opuścił nagle (bez powiadomienia prymasa) Bolonię i przeniósł się do Rzymu, gdzie studiował do wiosny 1519, dopiero wówczas uzyskując doktorat obojga praw. Być może uczył się również w Padwie; 1 VIII 1518 pewien Maciej Polak został wymieniony wraz z J. Łaskim jako student prawa tamtejszego uniwersytetu.

Dn. 27 VI 1519 był już Ś. w Polsce; przed 26 V r.n. objął kanonię gnieźnieńską (zapewne fundi Kłecko), w związku z czym zrezygnował z parafii w Koninie. Był jednym z bliskich współpracowników prymasa; 25 I 1521 uczestniczył w zwołanym przezeń synodzie w Piotrkowie. Już jako archidiakon kaliski (beneficjum to posiadał co najmniej do r. 1532) sporządził spis dochodów swego archidiakonatu, datowany na 14 IX 1521; wg Stanisława Smolki spis ten odróżniał się od pozostałych niekompletnością. Dn. 17 VIII 1523 został Ś. wymieniony, obok H. Łaskiego, prepozyta gnieźnieńskiego i łęczyckiego Jana Latalskiego, kanonika gnieźnieńskiego Jana Rybieńskiego i innych «drogich przyjaciół» Łaskiego, jako jeden z wykonawców jego testamentu. Na przekazane przez prymasa polecenie Zygmunta I opracował (zapewne w l. 1522—3) zwód prawa, mający zastąpić prawo magdeburskie i Zwierciadło Saskie, wg Ś-ego pełne «niesprawiedliwości, niedorzeczności i licznych błędów, sprzecznych z prawem boskim i ludzkim». Przygotowany zwód, być może stanowiący w zamyśle autora kodyfikację o charakterze ogólnostanowym (S. Russocki), zatytułowany «Sigismundina iura constitutionesque Sigismundinae» obejmował w pięciu księgach i 689 (faktycznie 690, gdyż w księdze nastąpiła pomyłka w numeracji) artykułach kwestie przewodu sądowego (księga II), prawa karnego (księga V), Kościoła, Żydów, innowierców i władz miejskich oraz prawa małżeńskiego, rzeczowego i spadkowego (księgi I, III i IV). Ś. czerpał przede wszystkim z prawa rzymskiego (zwłaszcza kodyfikacji justyniańskiej) i prawa kanonicznego, a także z polskiego prawa ziemskiego i współczesnych edyktów królewskich, m.in. skierowanych przeciw luteranizmowi, jednak wbrew zapowiedziom pozostawił również niektóre normy prawa niemieckiego, o ile uznał je za zgodne z prawem kanonicznym i «ius commune». Po zakończeniu pracy przekazał zwód Łaskiemu, który po dwutygodniowej rewizji przedstawił go (być może na sejmie piotrkowskim jesienią 1523) królowi; zapewne zapoznali się z nim również niektórzy senatorowie. Mimo pozytywnej podobno oceny, nowa kodyfikacja nie została wprowadzona w życie. Wg budzącej wątpliwości relacji Ś-ego władca nakazał przedstawić ją senatorom pruskim podczas planowanego na marzec 1524 spotkania w Gdańsku w celu oceny jej przydatności dla Prus Królewskich. Łaski, działając na własną rękę (J. Dworzaczkowa), wysłał Ś-ego do Grudziądza na zjazd stanów pruskich, gdzie Ś. w wygłoszonej 1 X t.r. mowie w języku polskim zalecił zebranym swój projekt i prosił o przeciwdziałanie szerzącemu się w Prusach luteranizmowi. Kaszt. gdański Jan Baliński w imieniu senatorów pruskich uznał, że z powodu słabej frekwencji zgromadzeni nie mogą podjąć decyzji w sprawie dotyczącej całej prowincji i zapewnił, że zajmą się tym «w dogodniejszej chwili». Również Toruń i Gdańsk odrzuciły w grudniu t.r. kodyfikację, uznając za wystarczające prawo chełmińskie; jej akceptacji z pewnością nie sprzyjały widoczne w niej akcenty antyluterańskie i antyniemieckie. Łaski starał się jeszcze wykorzystać «Sigismundinę» w dobrach swego arcybiskupstwa, na co uzyskał zgodę władcy na sejmie krakowskim 1530 r., nie ma jednak śladów, by zdołano wprowadzić ją w życie.

Podczas kapit. generalnej w lipcu 1526 został Ś. wydelegowany z kanonikiem Janem Żernickim, by doprowadzić do ugody między poddanymi z arcybiskupiej wsi Michałów a poddanymi ze wsi kapitulnej Marchwacz; wysłannikom polecono przeprowadzić przy okazji lustrację wsi Marchwacz, Wójcinek, Szczytniki i Ostrówek. Dn. 17 VII t.r. na polecenie Zygmunta I wszedł Ś. w skład komisji, zwołanej na 1 X do Malborka w celu rewizji prawa chełmińskiego w Prusach. Działania komisji zakończyły się bez rezultatów; w styczniu 1527 stany pruskie wniosły zastrzeżenia do przygotowywanego tekstu, a przedstawiciele miast podejrzewali Ś-ego o wprowadzanie do niego artykułów niezgodnych z pierwotnym prawem. Prace nad kodyfikacją trwały w l.n., ale Ś. zapewne nie brał już w nich udziału. Po uchwaleniu przez sejm krakowski 1527 r. kontrybucji od duchowieństwa został jej poborcą w archidiec. gnieźnieńskiej; wobec trudności w ściągnięciu daniny, razem z kanonikiem poznańskim Szymonem Chabielskim pożyczył 3 V t.r. od Latalskiego, wówczas już bp. poznańskiego, i tamtejszej kapituły 1850 fl. na potrzeby skarbu królewskiego. Już jako kanclerz prymasa (funkcję tę pełnił do końca jego życia) został 21 II 1528 instalowany na archidiakonat gnieźnieński. W r. 1529 Łaski wysunął jego kandydaturę na biskupstwo kamienieckie po zmarłym 13 V t.r. Wawrzyńcu Międzyleskim, do nominacji jednak nie doszło. Być może zaważyła na tym opinia bp. krakowskiego Piotra Tomickiego (przeciwnika politycznego prymasa), który pytany przez króla o zdanie stwierdził, że zna Ś-ego jako człowieka dobrego i uczciwego, ale nieposiadającego zdolności do sprawowania władzy; Tomicki podkreślił przy tym, że biskupstwo kamienieckie, z uwagi na trudne i skomplikowane sąsiedztwo mołdawskie, wymaga włodarza o dużym autorytecie. W tym czasie starał się Ś., również bezskutecznie, o dziekanię gnieźnieńską. Jako wieś prestymonialną posiadał Pawłowo w pow. gnieźnieńskim, w którym wybudował budynki gospodarskie i łaźnię, a we dworze wzniósł strych («solarium»); w czasie wizytacji w r. 1534 miejscowi chłopi skarżyli się, że Ś. bezprawnie zmuszał ich do częstego posyłania koni do Kalisza i Poznania.

Ś. być może uczestniczył 20 II 1530 w krakowskich uroczystościach koronacyjnych Zygmunta Augusta; wiadomo, że 27 III t.r. przebywał z dworem prymasa w Krakowie, a w lipcu towarzyszył mu na synodzie piotrkowskim. T.r. z J. Łaskim młodszym i kanonikiem krakowskim Stanisławem Czaszyńskim poręczył Latalskiemu długi H. Łaskiego. Dn. 15 III 1531 był w Kaliszu przy ciężko chorym prymasie, który uzupełnił wówczas swój testament, m.in. zapisując Ś-emu brunatny płaszcz. W kwietniu towarzyszył Łaskiemu w Łęczycy. Po śmierci prymasa (19 V t.r.) i obraniu 9 VI przez kapit. gnieźnieńską J. Łaskiego młodszego na administratora archidiecezji, został przez niego ustanowiony zastępcą na czas nieobecności w Gnieźnie i tego samego dnia objął urzędowanie w konsystorzu gnieźnieńskim jako sędzia surogat. Podczas elekcji nowego arcybiskupa, 7 VII, został jednym z trzech kompromisariuszy (obok J. Łaskiego młodszego i dziekana Jana Handy z Gawłowa), którzy zgodnie z zaleceniem króla wysunęli kandydaturę bp. kujawskiego Macieja Drzewickiego, zaaprobowaną następnie przez kapitułę. Jako jeden z egzekutorów testamentu Łaskiego wspólnie z kaszt. biechowskim Mikołajem Russockim upoważnił głównego egzekutora, J. Łaskiego młodszego, do zawarcia z nowym arcybiskupem umowy w sprawie sprzedaży zastrzeżonej dla spadkobierców części dochodów z dóbr arcybiskupstwa, na mocy której Drzewicki odkupił je za 7 tys. fl. węgierskich. Lojalność Ś-ego wobec Łaskich ściągnęła nań w r. 1533 ekskomunikę Latalskiego, który nie mogąc uzyskać od H. Łaskiego zwrotu długu, starał się zmusić do spłaty jego poręczycieli.

Po śmierci Drzewickiego Ś. jako jeden z kompromisariuszy (obok administratora diecezji Feliksa Naropińskiego i kustosza Dawida Poniatowskiego) uczestniczył 29 X 1535 w elekcji nowego arcybiskupa. Zgodnie z nominacją królewską oddał głos na bp. płockiego Andrzeja Krzyckiego, a po elekcji na polecenie kapituły zawiadomił go o wyborze. Tuż przed elekcją, powołując się na ekspektatywę królewską z r. 1516, rozpoczął spór o wakującą po zmarłym Handzie dziekanię gnieźnieńską ze scholastykiem płockim Janem Witkowskim, który otrzymał prowizję od Naropińskiego. Kapituła przyjęła na dziekanię obu antagonistów (a później także czterech innych kandydatów), ale nie wprowadziła żadnego w posiadanie dóbr prebendalnych. Na prośbę Ś-ego Zygmunt I zwrócił się 23 XI 1535 do papieża Pawła III o uznanie ważności ekspektatywy; Ś. został wówczas nazwany sekretarzem królewskim (z tytułem tym był ponownie wzmiankowany w r. 1547, nie ma jednak śladów jego działalności na tym polu). Mimo życzliwości władcy, nie uzyskał poparcia papieskiego, spotkał się natomiast z wrogością następcy Krzyckiego, prymasa Latalskiego, twardo obstającego przy uprawnieniach Witkowskiego. W Wielki Piątek, 19 IV 1538, został Ś. siłą wyrzucony przez Witkowskiego ze stalli dziekana w chórze katedry gnieźnieńskiej; kapituła, usiłując polubownie zakończyć konflikt o samą tylko stallę, nakazała obu przeciwnikom zasiadać w niej na przemian, a Witkowskiego ukarała odebraniem na pewien czas refekcji i głosu w kapitule. Ś. zapowiedział dochodzenie zniewagi (wycenionej na 10 tys. dukatów) w sądzie, a po unieważnieniu przez Latalskiego dekretu kapituły i przysądzeniu wyłącznego prawa do stalli Witkowskiemu apelował od wyroku do Stolicy Apostolskiej, jednak 17 IX t.r. kapituła ponownie instalowała na dziekanii jego przeciwnika. Mimo uwidocznionych w tym sporze skłonności do pieniactwa, Ś. został obrany 22 X 1539 przez kapitułę jednym z posłów, wysłanych na sejm krakowski 1540 r. oraz do króla Zygmunta I w sprawie testamentów Drzewickiego i Krzyckiego. W maju t.r. udał się do przebywającego w Żninie Latalskiego z prośbą o zwrot sum należnych kapitule, a w październiku wyruszył do Wilna, aby zawiadomić władcę o śmierci prymasa. W związku z szerzącym się w Wielkopolsce luteranizmem został w r. 1541 przedstawiony przez kapitułę nowemu prymasowi Piotrowi Gamratowi jako jeden z kandydatów na «inkwizytora błędów heretyckich»; w październiku t.r. znajdował się w jego otoczeniu w Krakowie.

Dn. 23 XI 1541 bp poznański Sebastian Branicki (dawny przyjaciel Łaskich) przedstawił Ś-ego poznańskiej kapit. katedralnej jako kandydata (obok Michała z Pacanowa) na archidiakonat poznański; po wyborze przez kapitułę Ś. instalował się na tej prałaturze 1 XII t.r. Wkrótce potem Zygmunt I zaprezentował go na poznańską prepozyturę katedralną, na której Ś. instalował się przez prokuratora 27 I 1542, a po rezygnacji z archidiakonatu uczestniczył 31 I t.r. w wyborze swego następcy Macieja Łąckiego. Współpraca Ś-ego z kapit. poznańską układała się od początku źle. Zarzewiem animozji był niekorzystny dla Branickiego wynik głosowania w sprawie obsadzenia archidiakonatu śremskiego przez kandydata nieposiadającego stopnia naukowego (Wojciecha Kwiatkowskiego). Wobec tego Ś., działając w interesie biskupa, podważył zasadę równości głosów wszystkich członków kapituły, uznając przewagę głosów prałackich, za co został ukarany 3 II półroczną suspensą od refekcji i udziału w obradach; Ś. rzeczywiście nie pojawiał się na posiedzeniach. Zapewne towarzyszył Gamratowi na sejmie piotrkowskim w marcu; 28 III spisał w Piotrkowie przywilej prymasa dla kanonika gnieźnieńskiego Stanisława Kilowskiego. Majątek prepozytury prawdopodobnie oddał w zarząd swemu bratu Andrzejowi, co przysporzyło kanonikom sporo problemów, gdyż Andrzej wraz z domownikami urządzał nocą burdy i najścia na domy poddanych kapituły; w rezultacie 22 V 1543 kapituła nakazała nieobecnemu Ś-emu, by powstrzymał brata pod groźbą odsunięcia od refekcji. Ś. przebywał w tym czasie głównie w Gnieźnie, gdzie wykonywał również niekiedy obowiązki prepozyta poznańskiego. Dn. 22 X t.r. powitał w katedrze w imieniu kapit. gnieźnieńskiej «uczoną i gładką mową» prymasa Gamrata. Po śmierci bp. Branickiego nie uczestniczył w wyborach administratora diecezji, nie otrzymał też w zarząd żadnego z kluczy dóbr biskupich. W kapit. poznańskiej zjawił się dopiero 31 VIII 1544, w dniu wyznaczonym na elekcję nowego ordynariusza; do wyboru jednak nie doszło, a biskupem został nominat królewski, kanclerz kor. Paweł Wolski. W listopadzie t.r. kapituła ponownie uskarżała się na Andrzeja Śliwnickiego oraz na obraźliwe zachowanie Rudnickiego, siostrzeńca Ś-ego, wobec administratora diecezji Marcina Słapa z Dąbrowy. Ś. w r. 1545 zezwolił sprowadzonemu z Mazowsza papiernikowi Tomaszowi Stempferowi obrócić należący do kapit. poznańskiej młyn zwany Czerwonakiem w Kicinie koło Poznania na papiernię, z obowiązkiem oddawania czterech grzywien czynszu i trzech ryz papieru rocznie. We wrześniu t.r. z Kilowskim i sufraganem gnieźnieńskim Sebastianem Żydowskim pojechał do Krakowa, by reprezentować kapit. gnieźnieńską na pogrzebie Gamrata i starać się przy tej okazji wyegzekwować jego należności i legaty; 28 IX posłowie wraz z kapit. krakowską pożyczyli od królowej Bony 7 tys. fl. pod zastaw sreber obu katedr w celu spłacenia długów zmarłego i opłacenia jego pochówku. Ś. uczestniczył 20 X w elekcji kolejnego arcybp. gnieźnieńskiego Mikołaja Dzierzgowskiego, a 15 III 1546, po śmierci Wolskiego, w wyborze administratora diec. poznańskiej; mimo kłótni o pierwszeństwo w kapitule z administratorem Andrzejem Przecławskim, otrzymał w zarząd jeden z mazowieckich kluczy dóbr biskupich, nie wziął jednak udziału w wyborach nowego bp. poznańskiego Benedykta Izdbieńskiego. Przed 3 XII t.r. z nieznanej przyczyny wysłał swych domowników, by dokonali tumultu podczas audiencji sądowej Jana Skrzetuszewskiego, wikariusza generalnego bp. Izdbieńskiego, za co został ukarany pozbawieniem na rok refekcji i nakazem zamiany w ciągu miesiąca kurii przy katedrze. Już 4 XII przepraszał biskupa, który przyjął go w łaźni parowej; udało mu się uzyskać zwolnienie swych ludzi z więzienia. Dn. 15 III 1547 otrzymał zgodę Zygmunta I na przybranie Adama Konarskiego jako koadiutora na prepozyturze poznańskiej, co kapituła zatwierdziła w listopadzie t.r. Kapit. gnieźnieńska obrała Ś-ego 21 X 1550 delegatem na synod prowincjonalny, zwołany do Piotrkowa na 22 I 1551, ale nie wiadomo, czy nań pojechał. Synod został odroczony do 8 VI t.r., a Ś. zmarł 8 VIII t.r.; wg Bartosza Paprockiego został pochowany w katedrze w Gnieźnie.

Ś. gromadził książki, które oznaczał superekslibrisem z h. Korab, a niekiedy również z syglami MS. Po jego śmierci księgozbiór został rozproszony; już w r. 1555 część książek znajdowała się w bibliotece klasztoru bernardynów w Kaliszu, inne odnotowano w XVII w. w kaliskim klasztorze kanoników laterańskich. Zidentyfikowane książki ze zbiorów Ś-ego znajdują się obecnie w bibliotece seminarium duchownego we Włocławku (pięć tomów dzieł św. Jana Chryzostoma i św. Hieronima) oraz w BUW („Institutionum libri quattuor” Justyniana). Jedyny zachowany rękopis zwodu praw Ś-ego odnalazł przypadkowo Konstanty Świdziński w r. 1820 w Radomiu, «w kurzu butwiejący [...] w komorze mieszczanina pomiędzy gratami niedbale przechowywany» i odkupił za 8 złp. Na prośbę znalazcy Jan Wincenty Bandtkie omówił zwód 1 X 1825 na publicznym posiedzeniu Uniw. Warsz. Świdziński przekazał rękopis do zbiorów ordynacji pińczowskiej Myszkowskich (później Wielopolskich); wydał go Antoni Zygmunt Helcel w pierwszym tomie Biblioteki Ordynacji Myszkowskiej pt. „Jurium constitutionumque Sigismundinarum proposita a Mathia Śliwnicio descriptio” (Kr. 1859). W wyniku sporów rodzeństwa Świdzińskiego z margrabią Aleksandrem Wielopolskim rękopis z pozostałymi zbiorami został zwrócony Świdzińskim, którzy w r. 1860 przekazali je do Biblioteki Ordynacji Krasińskich. Został spalony przez Niemców w Warszawie w październiku 1944.

Ś. występuje w powieściach „Wójt wolborski” Anny Kowalskiej (W. 1954) i „Złoty Korab” Małgorzaty Duczmal (P. 1991).

Enc. kośc.; Korytkowski, Arcybpi gnieźn., II 665, 667, 682, 687, 718, 725—6, 733, 736, 739, 745—7, III 3—4, 57, 70—1, 75, 82, 102, 117—18, 127, 160—1; Korytkowski, Prałaci gnieźn., I 71, 213, 342—3, 129, II 259, 527, III 389—90, 488, 527—37, IV 307—11; Niesiecki; Paprocki; Podr. enc. kośc.; Słown. pol. teologów katol.; Szymczakowa, Szlachta sieradzka, s. 184—5 tabl. 6; Wpol. Słown. Biogr.; — Balzer O., Nowe szczegóły i spostrzeżenia o Zwodzie prawa sądowego Macieja Śliwnickiego, w: tenże, Pisma pośmiertne, Lw. 1937 III 319—42; Bandtkie J. W., O Macieju Śliwnickim i księdze prawa powszechnego, z woli Zygmunta I przezeń ułożonej, W. 1825; Barycz, Polacy na studiach w Rzymie; Borawska T., Tiedemann Giese (1480—1550) w życiu wewnętrznym Warmii i Prus Królewskich, Olsztyn 1984; Dworzaczkowa J., Z historii projektu kodyfikacji Macieja Śliwnickiego, „Czas. Prawno-Hist.” T. 6: 1954 z. 1 s. 178—83; Gładyszewski L., Korespondencja studentów bolońskich z prymasem Janem Łaskim w 1515 roku, „Studia Gnesnensia” T. 3: 1977 s. 262—3, 267, 270—1; Hist. Nauki Pol., VI; Laudatio Bononiae. Atti del Convegno storico italo-polacco svoltosi a Bologna dal 26 al 31 maggio 1988 in occasione del Nono Centenario dell’ Alma Mater Studiorum, Red. R. C. Lewanski, Varsavia 1990; Kutrzeba S., Historia źródeł dawnego prawa polskiego, Lw. 1926 II 267; Librowski S., Sumariusz wpisów kopiariusza kapituły kolegiackiej w Łowiczu z przełomu XVIII i XIX wieku, „Archiwa, Biblioteki i Muzea Kośc.” T. 34: 1977 s. 225—8; Lutyński K., Kapituła katedralna w Poznaniu w XVI wieku. Organizacja i majątek, P. 2000; Odrzywolska-Kidawa A., Podkanclerzy Piotr Tomicki (1515—1535). Polityk i humanista, W. 2005; Pociecha W., Materiały ze studiów bolońskich Jana Łaskiego, „Reform. w Polsce” R. 4: 1926; Reszczyński J., Sądownictwo i proces w kodyfikacji Macieja Śliwnickiego z 1523 roku, Kr. 2008; tenże, Sigismundina Macieja Śliwnickiego. Uwagi o genezie dzieła, technice wprowadzania norm i interesie państwa jako ratio legis, w: Honeste vivere [...] Księga pamiątkowa ku czci Profesora Władysława Bojarskiego, Tor. 2001 s. 549—70; Rulka K., Personalne księgozbiory historyczne w Bibliotece Seminarium Duchownego we Włocławku, „Archiwa, Biblioteki i Muzea Kośc.” T. 65: 1996 s. 358—9; Russocki S., Przyczynek do historii projektu kodyfikacji Macieja Śliwnickiego, „Czas. Prawno-Hist.” T. 7: 1955 z. 1 s. 222—6; Rybus H., Prymas Maciej Drzewicki. Zarys biografii (1467—1535), „Studia Theologica Varsaviensia” R. 2: 1964 s. 272—3, 284, 286; Sawicki J., Concilia Poloniae. Źródła i studia krytyczne, W. 1950 V 142; Sipayłło M., Polskie superekslibrisy XVI—XVIII wieku w zbiorach Biblioteki Uniwersyteckiej w Warszawie, W. 1988; Smolka S., Archiwa w W. Ks. Poznańskim i w Prusach Wschodnich i Zachodnich, „Rozpr. AU Wydz. Hist.-Filoz.” T. 4: 1875 s. 282, 285; Szymczakowa A., Nobiles Siradienses. Rody Porajów, Pomianów, Gryfów, Kopaczów i Pobogów, W. 2011 s. 198, 314; Tafiłowski P., Jan Łaski (1456—1531) kanclerz koronny i prymas Polski, W. 2007; Wyczański A., Między kulturą a polityką. Sekretarze królewscy Zygmunta Starego (1506—1548), W. 1990 s. 27, 36, 40, 44, 105, 138, 140, 153, 265; Zeissberg H., Johannes Łaski Erzbischof von Gnesen (1510—1531) und sein Testament, Wien 1874 s. 176—7, 191, 195; Żurowski S., Rękodzielnicze papiernictwo wielkopolskie do połowy XVII w., „Studia z Dziej. Rzem. i Przem.” T. 4: 1964 s. 103; — Acta capitulorum, I cz. 1 nr 3031, 3033, 3045, 3046, cz. 2 nr 214, 247, 260, II nr 1801; Acta Tom., VIII, XI, XIV, XV; Akta grodz. i ziem., IX; Akta Stanów Prus. Król., VIII; Łaski, Liber benef., I s. XVI, II 5; Matricularum summ., IV; Metryka Uniwersytetu Krakowskiego z lat 1400—1508, Wyd. A. Gąsiorowski i in., Kr. 2004 I nr 1506h/300; Przybyszewski, Wypisy źródł. do dziej. Wawelu, II, VI nr 408, X nr 1870; Teki Dworzaczka, CD-ROM, Kórnik—P. 1997; Vet. Mon. Pol., II 515; Vol. leg., I 463; Weimann R., Receptiones seu installationes ad episcopatum, praelaturas et canonicatus Ecclesiae Cathedralis Posnaniensis ab anno 1532 usque ad annum 1800, „Roczn. Tow. Przyjaciół Nauk Pozn.” T. 35: 1909 s. 27—8; Windakiewicz S., Informacja o aktach Uniwersytetu Bolońskiego, „Arch. do Dziej. Liter.” T. 7: 1872 s. 136; tenże, Materiały do historii Polaków w Padwie, tamże s. 167; Wizytacje dóbr arcybiskupstwa gnieźnieńskiego i kapituły gnieźnieńskiej z XVI wieku, Wyd. B. Ulanowski, Kr. 1920; — AP w P.: Poznań Grodzkie, t. 7 k. 136v, t. 10 k. 150, t. 13 k. 100, t. 14 k. 341, t. 15 k. 159v, 428v, 535v, t. 16 k. 21v, 589; Arch. Archidiec. w P.: sygn. CP 38 k. 52v—3, 55, 56—7, 72, 100, 107v, 111—11v, 135—6v, 153v, 169, 184, sygn. CP 82 k. 74v—5v.

Paweł Dembiński